Marmara Denizi’ne ve boğazlara kıyısı olan 45 belediye, demokratik yerel yönetim düşüncesinin yerleşmesi, merkez - yerel ilişkilerinin demokratik ilkeler çerçevesinde yürütülmesi, yerel yönetimlerin inisiyatif alanının genişlemesi ve başta Marmara Denizi'nin kirliliği olmak üzere, çevre sorunlarına çözümler bulunması amacı ile 1973 yılında bir araya gelerek ortak hareket etme kararı almıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 7. Faslı (133 - 148. maddeleri) çerçevesinde “birlik” kurulması kararlaştırılmıştır. Marmara Belediyeler Birliği, 2 yıllık bir hazırlık sürecinden sonra, 25 Nisan 1975 tarihinde “Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği” adıyla kurulmuştur. Birliğin merkezi, başlangıçta İzmit olarak kabul edilmiş; 25 Mayıs 1977 tarihinde yapılan Birlik Genel Kurulu kararı ile İstanbul’a taşınmıştır. Birliğin adı 30 Nisan 2009 tarihinde “Marmara Belediyeler Birliği” olarak değiştirilmiştir.

Marmara Belediyeler Birliği, Türkiye’de demokratik yerel yönetim hareketinin gelişmesi, belediyelerin yetki ve kaynaklarının artırılması, yerel yönetimlerde çevre bilincinin geliştirilmesi, belediyelerin ortak sorunlarına işbirliği içinde çözüm bulunması, büyükşehir belediyelerinin kurulması, belediyelerin uluslararası yerel yönetim kuruluşlarında temsili gibi konularda öncülük yapan, bölgesel ölçekte, Türkiye’nin en eski ve kapsamlı bölgesel belediyeler birliğidir.

MBB, kuruluşundan bu yana, değişik siyasi partilerden seçilmiş belediye başkanları ve meclis üyeleri arasında, uzlaşma ve birlikte çalışma kültürünün oluşmasında ve belediyeler arasında işbirliğinin gelişmesinde önemli roller üstlenmiştir. Eğitim, danışmanlık, yerel yönetim kütüphanesi, yerel diplomasi, dergi ve kitap yayını, bilimsel etkinlikler, koordinasyon ve işbirliği, göç ve uyum çalışmaları, çevre, kurumsal kapasite geliştirme ve şehir gibi alanlarda önemli çalışmalar yapmaya, devam etmektedir.

MBB, 6’sı Büyükşehir olmak üzere toplamda 13 ilde faaliyet göstermektedir. Bunlar: Balıkesir, Bilecik, Bolu, Bursa, Çanakkale, Düzce, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova’dır. Birliğe 15.05.2014 tarih ve 33 nolu meclis kararı ile üye olunmuş ve 25.04.2019 tarih ve 336 sayılı meclis kararı ile üye seçimi gerçekleştirilmiştir.