Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, 12.11.2012 tarihinde kabul edilen ve 6 Aralık 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı ‘’On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ ile kurulmuştur. 30 Mart 2014 seçimleri ile birlikte il belediyesi statüsündeki Balıkesir Belediyesi yasa gereğince büyükşehir belediyesine dönüşmüştür. Aynı tarih itibariyle, Balıkesir İl Özel İdaresi’nin de tüzel kişiliği kaldırılmıştır.
Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Çerçevesi
Büyükşehir Belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları ana hatlarıyla 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu tarafından belirlenmiştir.
Belediye faaliyetlerini düzenleyen bu ana kanunların yanı sıra, büyükşehir belediyesi faaliyetlerinin gerçekleştiği alanların düzenlenmesine yönelik olarak çıkarılmış çok sayıda kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ bulunmaktadır. Bu kanun ve yönetmeliklerin listesi ayrı bir doküman olarak eklidir.
Ana belediye mevzuatı hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse,
1) BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU
Kanun Numarası: 5216
Kabul Tarihi: 10/7/2004
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 23/7/2004
Büyükşehir belediyesi ile büyükşehir sınırları içindeki belediyeleri kapsamına alan bu Kanunun amacı, büyükşehir belediyesi yönetiminin hukukî statüsünü düzenlemek, hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamaktır.
5216 Sayılı Kanunun büyükşehirlerle ilgili yetki ve görevleri içeren maddeleri şunlardır:
Kanunun 7.maddesinde, Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin çok farklı alanlarla ilgili görev ve sorumlulukları sıralanmaktadır. Bu maddede hizmet ve/veya yatırımlar herhangi bir şekilde gruplandırılmayıp, stratejik plandan imar planına, ruhsattan sosyal yardımlara, doğal afetlerden katı atık depolamasına kadar çok sayıda konu karışık bir şekilde kaleme alınmıştır.
Son olarak 2012 yılında 6360 Sayılı Kanunla yeni fıkralar eklenmiştir. 7.maddede Büyükşehir belediyeleri ile ilgili 23 fıkra, ilçe belediyeleri ile ilgili 8 fıkra yer almaktadır.
Kanunun 8.maddesi, Alt yapı hizmetleri başlığını taşımaktadır ve Büyükşehir içindeki alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesine ilişkin ayrıntılar yer almaktadır.
Kanunun ‘’Ulaşım hizmetleri’’ başlıklı 9.maddesi Büyükşehir içindeki ulaşım hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesine ilişkin hususları kapsamaktadır.
Büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyelerinin yetkileri ve imtiyazları başlıklı 10.madde de Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin; görevli oldukları konularda 5216 Sayılı Kanunla birlikte Belediye Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri ile ilgisine göre belediyelere tanınan yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahip olduğu belirtilmektedir.
‘’Büyükşehir belediyesinin imar denetim yetkisi’’ başlıklı 11.maddesinde de Büyükşehir belediyesi’nin, ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkili olduğu hükmü bulunmaktadır.
2) BELEDİYE KANUNU
Kanun Numarası: 5393
Kabul Tarihi: 3/7/2005
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 13/7/2005
Belediyenin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarını düzenlemeyi amaçlayan 5393 Sayılı Kanun, büyükşehir belediyelerini de kapsamına almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunun 14. Maddesi’nde ‘’Belediyenin görev ve sorumlulukları’’; 15.maddesinde ise ‘’Belediyenin yetkileri ve imtiyazları’’ ayrıntılı olarak sıralanmaktadır.
3) KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU
Kanun Numarası: 5018
Kabul Tarihi: 10/12/2003
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih :24/12/2003
Mahallî idarelerin malî yönetim ve kontrolünü de kapsamına alan 5018 Sayılı Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.
Avrupa Birliği fonları ile yurt içi ve yurt dışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolü de uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanun hükümlerine tâbidir.
